20.Yüzyıldaki Pandemilerin Özellikleri
13 Aralık 2020Makaleler
Pandemi | Ölüm* | Özellik | Virus tipi |
1918-1919 Ispanyol Gribi | 500,000 | 15-35 yaş grubunda mortalite yüksek. Hızla solunum yetmezliği ve ölüme götüren ağır seyir | A (H1N1) |
1957-1958Asya Gribi | 70,000 | Mortalite daha çok çocuk ve yaşlılarda, ılımlı bir virüs | A (H2N2) |
1968-1969Hong Kong Gribi | 34,000 | Asya gribine benzer | A (H3N2) |
1977 Rus Gribi | 25,000 | Ölenlerin yaklaşık %25’i yaşlılar.1918-1919 pandemisine benzer | A (H3N2) veA (H1N1) benzer |
İnfluenza: Global bir Problem
- İnfluenza salgınları
- 5-8 hafta sürer1
- kış aylarında olur
- her iki yarım kürede
- Dünya nüfusunun %10–20 sini etkiler
Grip Nedir?
- Influenza A ve B virüslerinin neden olduğu, yüksek oranda bulaşıcı solunum sistemi hastalığı
- Aniden görülen semptomlar: Yüksek ateş, kuru öksürük, kas ağrısı, keyifsizlik, baş ağrısı, boğaz ağrısı ve burun tıkanıklığı
- Etkileri 1-2 hafta sürebilir
- Kişi, aile, toplum, ekonomi üzerinde yüksek güçlü etki
- Duyarlı popülasyonda yüksek mortalite oranına neden olur
- Kuluçka süresi 1-2 gündür
- Hastalık belirti ve bulguları geniş:
- Ateşsiz, solunum semptomlarının ön planda olduğu form
- Sistemik belirti ve bulguların ön planda olduğu form
- Ani başlangıç
- Boğazda hafif hiperemi olabilir.
- Düzelme: 2-5 gün (bazı hastalarda >1 hafta) Halsizlik, kırıklık, çabuk yorulma: haftalarca sürebiliyor
Grip mi Soğuk Algınlığı mı?
Semptomlar | Grip | Soğuk Algınlığı |
Ateş | Genellikle yüksek, 3-4 gün | Olağan değil |
Başağrısı | Evet | Olağan değil |
Genel ağrılar | Olağan, sıklıkla şiddetli | Hafif |
Yorgunluk,güçsüzlük | 2-3 hafta sürebilir | Orta |
Aşırı Yorgunluk | Erken ve şiddetli | Asla |
Burun tıkanıklığı/Boğaz ağrısı | Bazen | Yaygın |
Hapşırma | Bazen | Olağan |
Göğüste rahatsızlık | Genel:Şidetli olabilir | Hafif- orta şiddette |
Öksürük | Kuru öksürük | Genellikle hiç |
Komplikasyonlar
- Pnömoni: en sık
- Genellikle altta yatan hastalığı olan hastalarda
- Kardiyovasküler Pulmoner
- Renal hastalığı olanlar
- DM
- İmmünsüpresyon
- Bakımevi ve huzurevinde kalanlar
- 50 yaşın üzerinde olanlar
Pnömoni
- Primer (gribin kendisinin yaptığı)
- Belirti-bulgular (yüksek ateş, dispne, ağır olgularda siyanoz) giderek artar
- Sekonder (üzerine eklenen bakteriyel)
- Belirti- bulgular gerilemişken tekrar ortaya çıkar
- Gripten ölümlerin ¼’ü
- Pnomokok, stafilokok
Bulaşma
- Öksürük, hapşırma
- El teması ve elbise-havlu- yemek kapları vb ile
- İnfluenza mevsimi
- Aralık – Nisan
- Tropikal bölgede her mevsim
Tipik Bir Grip Hastası
- Yüksek ateş (hap içmesem düşmüyor)
- Kas ve eklem ağrıları (her tarafım ağrıyor)
- Halsizlik (kalkıp bir bardak su almaya halim yok)
- Öksürük var (Öksürünce kaburgalarım ağrıyor) Çevrede benzer bulguları olan birileri var (Bana falandan geçti!)
Tipik Bir Nezle (soğuk algınlığı) Hastası
- Burun akıntısı
- Hapşırma
- Ateş yok
- Hafif bir halsizlik, kırklık
Aşı kimlere uygulanmalı? (ACIP-CDC önerileri-2006)
1-Enfeksiyonla ilişkili komplikasyonlar için riskli gruplar
- Yaş 65,
- Huzur evleri ve bakım evlerinde kalan kronik hastalığı olan kişiler, Akciğer ve kardiyovasküler sisteme ait kronik hastalığı olan yetişkin ve çocuklar
- Kronik metabolik hastalık (DM), renal disfonksiyon, hemoglobinopati, immunsupresyon nedeni ile önceki yıl düzenli olarak izlenen veya hospitalize edilen yetişkin ve çocuklar
- Aspirin almak zorunda olan 6 ay-18 yaş arasındaki çocuklar İnfluenza mevsimi sırasında gebeliklerinin ikinci veya üçüncü trimestrinde olacak olan kadınlar
2-50-64 yaş arasındaki kişiler
3-Yüksek riskli kişilere influenza bulaştırabilen gruplar
- Sağlık çalışanları (doktor, hemşire ve diğer)
- Huzur evleri ve kronik hastalığı olanların kaldığı bakım evlerinde çalışan personel
- Yüksek riskli kişilerin yaşadığı ev halkı
Kontrol
- Maske
- El yıkama
- Hasta olanların topluluktan,
(işten, okuldan…) uzak tutulması
DOMUZ GRİBİ
Influenza Tip A (H1N1) ,Terminoloji , “Swine Influenza”, “Domuz Gribi” , “H1N1 Influenza” , “Pandemik 2009 (H1N1)”
Domuz Gribi Nedir : Domuz gribi, yeni ortaya çıkmış bir virüsün sebep olduğu bir hastalıktır. Hastalık ilk kez Meksika ve ABD’de görülmüş ve daha sonra birçok ülkeye yayılmıştır.
Domuz gribi nasıl bulaşmaktadır?
- Domuz gribinin de yine mevsimsel griple aynı şekilde yayıldığı düşünülmektedir.
- Grip virüsleri insandan insana öksürük ve hapşırma yoluyla bulaşmaktadır.
- Grip virüsü bulaşan bir yere dokunulduktan sonra, eller ağız ya da buruna götürüldüğünde de hastalık bulaşabilir.
İnsandan İnsana Geçişin Önlenmesi
- Yakın temastan kaçının (tokalaşma-öpüşme)
- Hastalandığınızda evde kalınız ; grip olan çocuklar bir hafta (belirtiler geçinceye kadar) okula, dershaneye, kreş veya bakımevine gönderilmemeli.
- Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı burnunuzu mendille kapatınız
(tek kullanımlık kâğıt mendil ile-mendil çöp kutusuna atılmalıdır)
- Ellerin sık sık su ve sabunla yıkanması en önemli tedbirdir
- Gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan sakınınız
- Evler ve diğer kapalı mekânlar sık sık havalandırılmalı,
- Sık dokunulan eşyalar ve yüzeyler temizlenmelidir.